قلاب جرثقیل

وسیله‌ای رایج برای گرفتن و بلند کردن بار است که در بالابر یا وینچ استفاده می‌شود. قلاب جرثقیل معمولاً به قفل ایمنی مجهز می‌شود تا از قرار گرفتن سیم بکسلی یا زنجیر بالابر در محل مناسب اطمینان و ایمنی را تضمین کند. با یک یا چند قرقره، قلاب جرثقیل می تواند نیروی بالابر را تقویت کند.

انواع قلاب جرثقیل سقفی

قلاب‌ها بر اساس کاربرد، شکل و ظرفیت قابل حمل، دسته بندی می‌شوند.

انواع قلاب بر اساس کاربردشان شامل: قلاب جرثقیل تکی و دوبل، قلاب آهنگری، قلاب جرثقیل بسته و نیمه بسته، قلاب چرخشی (برقی)، قلاب قرقره، یا رول‌گیر جرثقیل و غیره است.

قلاب c-hook یا رول‌گیر

این نوع قلاب دسته‌دار که با نام رول‌گیر یا کویل‌گیر هم شناخته می‌شود جهت جابجایی رول‌ها و ورقه‌های فلزی و کاغذی در صنایع فولاد و کاغذ مورد استفاده قرار می‌گیرد. سی هوک یا کویل‌گیر انواع مختلفی دارد: مانند سی هوک متوازن، سی هوک چرخشی موتوری، قلاب رول کاغذی، قلاب‌های جابجایی سیم پیچ و غیره.

جهت اطلاعات بیشتر در مورد سی هوک و استعلام قیمت خرید رول‌گیر به لینک مقابل مراجعه نمایید. رول گیر (سی هوک)

گراب جرثقیل نیز جزو دسته قلاب قرار می‌گیرد که بیشتر جهت برداشتن و حمل دسته جمعی ضایعات و الوار چوب کاربرد دارد. جهت اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه نمایید.

گراب جرثقیل سقفی

قلاب تکی و دوبل

قلاب تکی معمولاً برای جابجایی بارهای زیر 75 تن با ویژگی ساخت ساده و استفاده راحت و غیره استفاده می شود.

با توجه به قابلیت باربری خوب، قلاب جرثقیل دوبل هم به طور گسترده ای برای جابجایی بارهای سنگین بالای 75 تن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعمیر و نگهداری قلاب جرثقیل سقفی

(1) ابتدا تمام اجزای قلاب شامل سر قلاب، شفت، تیر، بلوک قرقره و یاتاقان ها را جدا کنید، وضعیت را بررسی کنید، در صورت لزوم، تمیز و روغن کاری نمایید.

(2) وضعیت سایش سطح مقطع قلاب را چک کنید، سایش بیش از حد این قسمت خطرناک است.

(3) وضعیت صفحه قلاب را بررسی کنید.

(4) چندین بار قلاب را تست نمایید.

ترک بر روی قلاب، تیر و بلوک قرقره به هیچ وجه مجاز نیست و کاملاً خطرناک است و بهتر است به مسئول بازرسی جرثقیل اطلاع داده شود. پیچ‌های قلاب را نمی‌توان باز کرد. بهتر است قرقره را بچرخانید، اگر متوجه علامت برش یا ترک بر روی بالای آن شدید، این قسمت را تعویض نمایید. همچنین بلبرینگ‌ها را هم بررسی نمایید.

در مورد سطح مقطع، اگر سایش سطح بیش از 10 درصد نسبت به ارتفاع اصلی است، این سایش خطرناک است.

در پایان، تست و بررسی قلاب ضروری است. تست بهتر است شامل آویزان کردن وزنه‌ای 1.25 برابر قلاب است. پس از تخلیه وزنه و بار، تغییر شکل و ترک قطعات قلاب مجاز نیست.

پس از پرچ کردن صفحه قلاب، فاصله بین صفحات باید کمتر از 0.3 میلی متر باشد.

نظارت و بازرسی قلاب

کیفیت قلاب بالابر ارتباط مستقیمی با ایمنی افراد و اموال کارگاه دارد. برای جلوگیری از بروز حوادث شکستگی قلاب، نظارت دائمی بر کیفیت قلاب باید انجام بگیرد.

سطوح قلاب باید صاف و تمیز، بدون ترک و زوایای تیز، سوراخ، پوسته شدن و سایر عیوب باشد.

در قلاب نباید هیچ گونه لکه‌های سفید یا درزگیری وجود داشته باشد.

شکل و وزن اصلی قلاب را اندازه بگیرید و آن را برای بررسی‌های بعدی در برگه‌های بازرسی یادداشت و ذخیره کنید.

آزمایش‌های غیر مخرب باید روی قسمت‌هایی از قلاب که تنش در آنها متمرکز است انجام شود. هنگامی که ترک ها تشخیص داده شد، قلاب باید فوراً متوقف شود و با یک قلاب بالابر جدید جایگزین گردد.

سایش یا خوردگی قسمت خطرناک قلاب باید مرتباً بررسی شود. هنگامی که اندازه واقعی قلاب بالابر کمتر از 95٪ قلاب اصلی است، قلاب باید تعویض گردد.

همچنین هنگامی که تغییر شکل دهانه قلاب به 15٪ از اندازه اصلی رسید، قلاب جرثقیل باید تعویض شود.

جوشکاری برای قلاب بالابر مجاز نیست.

دسته قلاب نباید تغییر شکل و خمیدگی داشته باشد.

قلاب بالابر جزو قطعات با استهلاک سریع است و قلاب فرسوده ممکن است حین کار و جابجایی مواد، شکسته و سقوط کند و به راحتی باعث صدمات جدی به فرد و تجهیزات شود. بنابراین، توجه بیشتری به ایمنی قلاب، نظارت بر کیفیت و بازرسی منظم بر آن داشته باشید.

ظرفیت قلاب‌ جرثقیل سقفی

دسته‌بندی قلاب‌ها بر اساس ظرفیت قابل حمل:

۱ تا 10 تنی

10 تا 20 تنی

20 تا 40 تنی

40 تن به بالا

قلاب جرثقیل 10 تن پرمصرف ترین در میان قلاب‌ها است. با این وجود قلاب رابطه مستقیمی با نوع جرثقیل و ظرفیت اسمی آن دارد. انتخاب قلاب سنگین برای جرثقیل‌های سبک باعث آسیب و واژگونی سیستم جرثقیل می‌شود. لذا قبل از خرید قلاب جرثقیل، با کارشناسان مربوطه مشورت نمایید.

جنس بدنه قلاب

قلاب جرثقیل به طور کلی از فولاد DG20 و فولاد با آلیاژ DG34GrMo ساخته می‌شود. مراحل ساخت قلاب بطور خلاصه شامل آهنگری، پرس‌کاری، رنگ‌آمیزی و ماشینکاری می شود.

بهترین قلاب دارای ویژگی های استحکام بالا و انعطاف پذیری مناسب است و بتواند در شرایط سخت همانند محیط با دمای بالا بخوبی کار کند.

قلاب معمولاً از صفحات فولادی با ضخامت کمتر از 20 میلی متر، بدون شکستگی ناگهانی و با قابلیت اطمینان بالا ساخته می شود.

به هنگام خرید قلاب جرثقیل به این نکته توجه نمایید که اگر قلاب دارای شکستگی یا ترک خوردگی است، از خرید آن صرف نظر کنید. قلاب و قطعات آن را از قلاب جرثقیل فروشی معتبر تهیه کنید.

علّت چرخش قلاب به هنگام بلند کردن بار

چرخش قلاب اغلب بدون هیچ هشداری در حین جابجایی بار و اجسام اتفاق می افتد. زمانی که جرثقیل وزنه‌ای را بلند می‌کند، قلاب می‌چرخد و باعث می‌شود تا طناب سیم بین قلاب و قرقره بر هم بافته شوند و بر فرآیند جابجایی تاثیر منفی داشته باشد. این عمل، ایمنی کارگران و تجهیزات را به طور جدی به خطر می‌اندازد.

چرخش قلاب دلایلی داخلی و خارجی دارد. علت داخلی در واقع علت اصلی وقوع آن است.

عوامل داخلی برای چرخش

در سیم بکسل جرثقیل بدلیل نیرو (صرف نظر از مدل، مشخصات و درجه)، گشتاور ایجاد می‌گردد. این نیرو باعث می‌شود تا ابتدا سیم‌ها به هم بپیچند تا یک رشته ایجاد شود و سپس چندین رشته به هم می پیچند و طناب ایجاد می کنند.

در ادامه هنگامی که در طناب نیرو وجود داشته باشد، سیم و رشته صاف می شوند، اما انتهای سیم بکسل (بدلیل وزنه) ثابت است، بنابراین گشتاوری در طناب ایجاد می‌گردد.

عوامل خارجی برای چرخش قلاب

از طرف دیگر عوامل خارجی زیادی وجود دارند که مستقیماً منجر به چرخش قلاب می شوند. مانند نیروی انسانی یا باد در طول فرآیند بالا بردن بار و مواد.

بهتر است در چنین شرایط محیطی سخت از اپراتور حرفه‌ای و آموزش دیده استفاده شود.

بهتر است قبل از جابجایی بار، اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از چرخش قلاب انجام دهید.

برای جلوگیری از چرخش قلاب، اپراتور باید جرثقیل را به طور پیوسته و روان حرکت دهد. قلاب باید در مرکز ثقل بار و بالابر قرار گیرد. همچنین قبل از حرکت بار باید سیم بکسل صاف شود.

نکته بسیار مهم این است که در صورت پیچیدن طناب در قلاب، جابجایی باید بلافاصله متوقف شود، در غیر این صورت ممکن است باعث آسیب به جرثقیل و حتی ممکن است جان اپراتور و پرسنل کارگاه به خطر بیفتد.

سوالات پرتکرار